Elke dag maakt een vrouw op deze wereld seksueel geweld mee. Waar begint seksueel geweld? Feminer zoekt het voor je uit.
Seksueel geweld is een feit en dit gebeurt elke dag. In verschillende vormen, in verschillende mate, overal ter wereld. Ik laat je de cijfers zien, neem een kijkje in de wereld van de online red pill community en zoom in op victim blaming in onze maatschappij. Belangrijk om te onthouden: Geen enkel slachtoffer is schuldig.
Wat is seksueel geweld?
Seksueel geweld omvat alle seksuele handelingen die plaatsvinden zonder toestemming, zoals orale, vaginale of anale seks. In Nederland maakt 22% van de vrouwen dit mee. Als we zoenen en seksueel aanraken tegen de wil meetellen, loopt dit op tot meer dan de helft. De meeste daders zijn bekenden, zoals partners, van slachtoffers.
Wereldwijd krijgt 30% van de vrouwen te maken met seksueel geweld. Vrouwen in conflictgebieden, zoals Zuid-Soedan en Congo, zijn extreem kwetsbaar. Door systematische verkrachtingen en andere vormen van seksueel misbruik toe te passen, proberen strijdende partijen in oorlog, angst te zaaien en bevolkingsgroepen te verdrijven. Dit is een bewuste militaire strategie. Elke dag worden hier meer dan 60 vrouwen en meisjes verkracht.
Factoren als genderongelijkheid, zwakke wetgeving, traditionele rolpatronen en het normaliseren van machtsmisbruik creëren een voedingsbodem voor seksueel geweld. Op individueel niveau spelen eerdere trauma’s, middelengebruik en het kijken van gewelddadige porno een rol. Veel jongeren tussen 16 en 21 jaar denken bijvoorbeeld door porno, dat meisjes seks met fysieke agressie verwachten of ervan genieten. Als laatste is schadelijk masculien gedrag een belangrijke katalysator. Vrouwonvriendelijke uitingen online, hebben offline grote gevolgen. Het kan leiden tot het negeren van grenzen, het bagatelliseren van seksueel geweld en het wantrouwen van slachtoffers die zich uitspreken.
Veranderende normen
Seksueel geweld tegen vrouwen is niet alleen een maatschappelijk probleem, maar ook een kwestie van veranderende normen en opvattingen. Een recente studie toont aan dat jongens, op dit moment, seksueel geweld minder problematisch vinden dan hun opa’s. Ruim een kwart van de mannen gelooft daarnaast, dat vrouwen vaker liegen over seksueel geweld of de ernst ervan overdrijven. Tegelijkertijd ervaren vrouwen tussen de 16 en 35 jaar dit probleem anders dan mannen: 48% van de jonge vrouwen vindt dat jongens en mannen vaak hun zin doordrijven in seksuele relaties, tegenover 35% van de jonge mannen. Deze cijfers tonen aan dat er een generatie- en genderverschil bestaat in het waarnemen en normaliseren van seksueel geweld.
Jongens vinden, op dit moment, seksueel geweld minder problematisch dan hun opa’s
Van fictie naar realiteit: Adolescence
Die verwarring over wat normaal is, zie je terug in de cultuur waarin jongeren dagelijks opgroeien. Je opende Tiktok, een krant of zappte naar een willekeurige talkshow afgelopen weken en het gesprek ging over de nieuwe serie Adolescence. In de serie volgen we de 13-jarige Jamie die beschuldigd is van de moord op een tienermeisje, Katie.
Spoiler alert: In de serie noemt Katie, Jamie, een incel; een onvrijwillige celibaat. Dit doet ze door een een rode pil met een explosie emoji te reageren op een foto van hem op Instagram. Hiermee verwijst ze naar de online redpill community, onderdeel van de manosphere. De explosie emoji betekent dat hij niet bij deze community hoort, geen vrouwen kan krijgen en dus, volgens haar, een incel is.
Nadat een naaktfoto van Katie lekt. Is zij volgens Jamie ‘minder waard’, omdat niemand haar meer wil daten en denkt hij dat hij haar een ‘plezier’ doet om haar mee uit te vragen. Haar afwijzing moet zij uiteindelijk met de dood bekopen. De serie laat zien hoe de groei van vrouwonvriendelijke en conservatieve denkbeelden onder jonge mannen, ernstige en realistische gevolgen heeft voor meisjes en vrouwen.
Wat zijn de Manosphere en de Red Pill Community?
De manosphere is een verzameling van online platforms, forums en sociale-mediagroepen waar de overtuiging heerst dat mannen worden onderdrukt door feminisme en de moderne samenleving. Binnen deze gemeenschap bestaan verschillende subgroepen, zoals incels, men’s rights activists (MRA’s) en pickup artists (PUA’s), die elk hun eigen kijk hebben op genderverhoudingen en mannelijkheid. Een van de bekendste stromingen binnen de manosphere is de Red Pill community, die zijn naam ontleent aan The Matrix (1999), waar het nemen van de rode pil symbool staat voor het ontwaken tot ‘de waarheid’. In deze context verwijst de term naar het idee dat mannen moeten inzien hoe feminisme hun positie bedreigt en hoe vrouwen volgens hen vooral aangetrokken zijn tot een kleine, selecte groep dominante mannen, een principe dat vaak gekoppeld is aan de zogenaamde 80/20-regel, waarbij 80% van de vrouwen slechts interesse zou hebben in de aantrekkelijkste 20% van de mannen. De Red Pill-filosofie wordt vaak geassocieerd met de incel-cultuur en andere online bewegingen die feminisme en gendergelijkheid bekritiseren. Hoewel de manosphere al sinds de vroege jaren 2000 bestaat, heeft de opkomst van bewegingen zoals #MeToo geleid tot een groei in activiteit en invloed binnen deze kringen, waarbij veel aanhangers zichzelf beschouwen als een tegenwicht tegen feministische discoursen en pleiten voor traditionele of alternatieve opvattingen over mannelijkheid en relaties.
Schreeuwende mannen met podcast microfoons
Wat Adolescence laat zien is echt. Ik pak mijn TikTok erbij en zoek deze redpill community op. Al snel brokkelt mijn zorgvuldig opgebouwde for you page van schattige kittens, dansjes en zelfverzekerde vrouwen langzaam af tot mannen met podcast microfoons die tegen me schreeuwen: “Je bent nog maagd omdat je niet assertief genoeg bent!” “Als een vrouw je niet wilt komt dat omdat jij een pussy bent!” Podcast host Myron van de Fresh and Fit podcast vertelt me: “Hoe aantrekkelijker en rijker de man is, hoe minder macht je hebt als vrouw.” Nog een zorgwekkende video: “Je moet vrouwen opvoeden. Veel van hen willen uitgaan, zich kleden als hoeren, ze willen mannen vrienden hebben, Wil je een relatie met mij hebben? Dat komt met regels. Wil ze die regels niet volgen: Dan dwing je dit bij haar af.” Boodschap duidelijk: als man moet je sterk, succesvol, rijk zijn, alleen dan blijf je geen incel en alleen dan heb je alle controle over een vrouw. En de reacties?: “Eindelijk iemand die het zegt.”
Mannen die deel uitmaken van de manosphere hebben veel invloed op sociale media. Uitspraken gaan vaak ver, echt heel ver. Zo werd Andrew Tate, zelf benoemd vrouwenhater en influencer, in 2022 nog verbannen van Twitter (nu X), omdat hij twitterde dat vrouwen ‘de verantwoordelijkheid dragen als zij worden verkracht of aangerand.’
De invloed van deze online manosphere en de nieuwe Engelse serie maken, terecht, veel los bij zowel media als politici. Engelse premier Keir Starmer pleit bijvoorbeeld voor strengere regels. Hij roept op tot meer verantwoordelijkheid vanuit onderwijs, ouders en sociale mediabedrijven. Daarnaast pleit hij voor een minimumleeftijd voor smartphones en strengere controle op online content.
Volgens pedagogen en psychologen is het belangrijk dat jongeren ook goede seksuele voorlichting krijgen. Zo krijgen jongeren een positiever zelfbeeld, leren ze hun grenzen aan te geven en leren ze anderen hun grenzen te accepteren.
Donald, Thierry en Johan
Het zijn helaas niet alleen deze vrouwen-hatende, conservatieve influencers die ruimte innemen in het publieke debat. Ook invloedrijke politici en mediamakers uiten zorgwekkende standpunten. Zo zei Donald Trump in 2005 in een interview: “Just kiss. I don’t even wait. And when you’re a star, they let you do it. You can do anything. Grab them by the pussy.” In 2013 beweerde hij ook dat seksueel geweld in het leger normaal en onvermijdelijk was: “What did these geniuses expect when they put men & women together?”
Maar ook in Nederland is het soms slecht gesteld. Zo liet Baudet weten in een opiniestuk: “De realiteit is dat vrouwen niet alleen maar met omzichtig ‘respect’ behandeld willen worden door hun sekspartner; dat ze helemaal niet willen dat je hun ‘nee’, hun weerstand respecteert: de realiteit is dat vrouwen overrompeld, overheerst, ja: overmand willen worden.”
En laten we Johan Derksen niet vergeten die vroeger een keer ‘als grap’ een kaars in de vagina van een bewusteloze vrouw stopte en daar lachend over vertelde in Vandaag Inside. Een programma wat nog steeds vijf dagen per week te bekijken is, met diezelfde man.
Shame must change sides
Een belangrijke rechtszaak met groot seksueel geweld kwam afgelopen september aan het licht. De Franse vrouw Gisèle Pelicot werd jarenlang gedrogeerd en verkracht door haar man en (bewezen) 50 andere mannen. Haar man ronselde deze mannen via fora en filmde de verkrachtingen. Ook de dochter van Gisèle Pelicot heeft recent haar vader aangeklaagd.
Gisèle sprak het publiek vaak toe en maakte het haar missie om slachtoffers zich niet alleen te laten voelen. Een bekende uitspraak van haar: ‘Shame must change sides’. Dit deed zij onder andere door beelden van de verkrachtingen te laten zien tijdens de zitting. Uniek, aangezien dit niet vaker gedaan is. Sommige verdachten gaven aan dat ze niet doorhadden dat Gisèle buiten bewust was en dachten dat het een ‘rollenspel’ was. Mede door het goed gedocumenteerde bewijs werden de mannen en echtgenoot Dominique Pelicot uiteindelijk bestraft met gevangenisstraffen variërend van 3 tot 20 jaar. Gisèle is een nationaal symbool tegen seksueel geweld.
De nasleep van deze ‘trial of the century’ werd recent vastgelegd in een video van The Times. Journalisten spraken met familieleden van daders, advocaten en zelfs één dader die na 11 maanden weer vrij is gekomen. Een echtgenote van een van de daders zegt geen medelijden meer te voelen voor Gisèle, omdat zij niet alles van het verhaal gelooft. Andere vrouwen geven aan dat ze het gevoel hebben dat hun man gemanipuleerd is door Dominique. Dit geeft aan dat de neiging om daders te ontzien en slachtoffers te wantrouwen hardnekkig blijft bestaan.
In Duitsland bracht omroep ARD begin dit jaar verkrachtingsgroepen op Telegram aan het licht. Chats waarin mannen tips uitwisselen over hoe ze hun vrouwen kunnen drogeren en verkrachten. In sommige groepen zaten wel 70.000 leden. Beelden van de verkrachtingen werden gedeeld. Een enorm triest bericht wat des te beter laat zien dat schaamte helaas nog helemaal niet van kant is gewisseld.
Wat zegt de wet?
Vanaf 1 juli 2024 is in Nederland de nieuwe Wet Seksuele misdrijven van kracht. Deze wet maakt het makkelijker om aangifte te doen van aanranding en verkrachting, omdat dwang niet langer vereist is. Straffen zijn verhoogd voor seksuele misdrijven, met celstraffen tot 18 jaar voor ernstige gevallen. Ook is er meer aandacht voor online seksuele misdrijven zoals het maken en verspreiden van seksuele beelden, deepfake pornografie en sextortion (afpersing met seksuele beelden). In theorie blijft deze wet lastig, want wanneer is er sprake van seksueel geweld? Het blijft het woord van de dader tegen die van het slachtoffer. Op dit moment leidt maar een half procent van alle verkrachtingen tot een veroordeling. Meerdere verklaringen of aangiftes tegen één persoon leidden vaker tot veroordeling.
Victim blaming
Rechtbankverslaggever Saskia Belleman geeft aan dat verkrachtingsslachtoffers vaak de schuld krijgen van wat hen overkomen is. Vrouwen krijgen vaak opmerkingen als: ‘je zult het er wel naar gemaakt hebben’ en ‘waarom heb je dat korte rokje aan gedaan’. Volgens haar praat de samenleving, slachtoffers een schuldgevoel aan.
Schrijver Roxane van Iperen noemde dit in Zomergasten; het medeplichtig maken van slachtoffers. Een mechanisme dat leidt tot verlamming: slachtoffers trekken zich terug, zwijgen, of bagatelliseren wat hen is aangedaan.
Die verschuiving van schuld komt voort uit iets diepers, het ontmenselijken van daders. Het is een manier om ongemakkelijke zelfreflectie te vermijden. We willen niet geloven dat iemand uit onze omgeving hiertoe in staat is. Maar als de zaak Pelicot ons iets geleerd heeft is het dat daders vaak niet in bosjes zitten; ze zitten in families, zijn leraren of bankiers. Ze doen boodschappen bij dezelfde winkels, zijn onder ons in onze samenleving.
Verschuiving van schult komt voort uit het ontmenselijken van daders. Het is een manier om ongemakkelijke zelfreflectie te vermijden
Bevriezen
In de nieuwe documentaire van Sunny Bergman; ‘Blauwe ballen en andere verkrachtingsmythes’, vertellen vrouwen over hun ervaringen met seksueel geweld. Ervaringen die een ander beeld van ‘geweld’ geven. Veel vrouwen krijgen vaak een ‘out of body‘ ervaring of bevriezen tijdens seksueel geweld. Hierdoor lijkt het alsof vrouwen ‘meewerken’, terwijl dit een natuurlijke reactie is. Veel seksueel geweld vindt ook plaats terwijl slachtoffers onder invloed zijn van alcohol of andere verdovende middelen. Waardoor zij al helemaal geen controle hebben over de situatie.
De documentaire laat ook zien hoe groot het wantrouwen is jegens politie en justitie. Aangifte doen voelt voor veel vrouwen als een tweede trauma. Een pijnlijk voorbeeld is een scène met strafrechtadvocaat Gerard Spong, die zegt: “Vrouwen láten zich vooral verkrachten” en pleit dat vrouwen weerbaarder moeten worden. Een toondove en schadelijke uitspraak, die precies bevestigt waarom zoveel slachtoffers blijven zwijgen.
Geen enkel slachtoffer is ‘schuldig’
Terwijl ik aan de laatste alinea’s van dit artikel begin, lees ik op RTL een bericht: Een student (24) van de Universiteit van Leuven, is schuldig bevonden aan verkrachting maar is niet veroordeeld, want hij is ‘getalenteerd’. Het slachtoffer had in 2023, na een avond in de kroeg, een black-out gekregen en werd naakt wakker in een vreemd huis. Bewezen door de rechter; de vrouw had geen toestemming tot seks kunnen geven.
Een jonge man, geneeskundestudent, die rondloopt op een universiteit. Een bewijs dat verkrachters of plegers van seksueel geweld, geen enge, vieze, mannen hoeven te zijn. Het zijn ‘talentvolle’ medestudenten.
Online communities die seksueel geweld aanmoedigen, jonge mensen beïnvloeden en waar vrouwen of meisjes vrijuit worden gehaat, politici en mediamakers die seksueel geweld bagatelliseren, het draagt allemaal bij aan een cultuur waarin daders worden beschermd en slachtoffers worden gewantrouwd.
De oplossing ligt niet bij vrouwen die weerbaarder moeten zijn. De oplossing ligt bij een samenleving die seksueel geweld serieus neemt, slachtoffers gelooft, en daders veroordeelt. Zoals Gisèle Pélicot zegt: “Het is hoog tijd dat de patriarchale samenleving, die verkrachting banaliseert, verandert.” Schaamte hoort niet, nooit, bij slachtoffers.
Mocht je te maken hebben (gehad) met seksueel geweld, dan zijn er verschillende instanties waar je naartoe kunt met je verhaal, zoals: Centrum voor Seksueel geweld of Slachtofferhulp Nederland
Evenementen over/acties tegen seksueel geweld
- 14 april: Filmvertoning en nagesprek ‘blauwe ballen en andere verkrachtingsmythes’ in Pakhuis de Zwijger
- 17-18 mei: In de nacht van 17 op 18 mei organiseert Plan International De Nacht Tegen Seksueel Geweld. Hier loop je 20 kilometer door Rotterdam. Omdat vrouwen zich altijd en overal veilig moeten kunnen voelen, ook als het donker is.
