Cathelijne Blok is kunsthistoricus, journalist en mediamaker. Ook is ze oprichter van “The TittyMag,” een platform dat zich richt op het verspreiden van verhalen van diverse vrouwelijke makers. Ze probeert kunst toegankelijk te maken en, met onder andere haar boek ‘Maar is het kunst?’, verschillende groepen te prikkelen. Met haar frisse blik en creatieve aanpak laat ze zien hoe kunst en feminisme hand in hand kunnen gaan.

Ik was erg benieuwd naar haar verhaal en perspectief over vrouwen in de kunstsector. In dit artikel lees je welke uitdagingen de kunstwereld voor vrouwelijke kunstenaars met zich meebrengt en hoe gendergelijkheid vooropgesteld kan worden.

Hoe ben je terechtgekomen in jouw werkgebied? Heb je altijd al interesse in kunst gehad?

“Ooit studeerde ik kunstgeschiedenis en rechten, en kwam ik terecht bij de omroep BNN-Vara. Ik dacht toen, ik wil deze werelden op een bepaalde manier samenbrengen. Toen ben ik eigenlijk de journalistiek ingerold. Er werd mij altijd al verteld dat je met verhalen mensen kan verbinden en onderwerpen op de kaart kan zetten. En bij wat ik doe is mijn kunstachtergrond eigenlijk nooit weggegaan. 

“Ik ben nu mediamaker, een brede naam want ik doe ook veel dingen. Wel zit er een patroon in wat ik doe. Ik ben nieuwsgierig, en ik wil verbinden door middel van creativiteit. En dat is voor mij het verbinden van verhalen, het verbinden van mensen met ideeën en mensen onderling. Maar alles op een basis van kunst. Kunst is voor mij een reflectie van de tijd, maar ook een manier om even weg te dromen. Ik denk dat kunst grenzeloos is en daarom is dat een vast ingrediënt in alles dat ik maak. Met daarbij een sterke focus op feminisme, gelijkwaardigheid, klimaat en mentale gezondheid. Dat heeft uiteindelijk ook allemaal weer met elkaar te maken.”

Ik denk dat kunst grenzeloos is en daarom is dat een vast ingrediënt in alles dat ik maak.

Kun je iets meer vertellen over het platform “The TittyMag” en waarom het zo belangrijk is?

“Ik ben het platform ooit begonnen als een uitlaatklep. Ik ging er niet echt vanuit dat mensen het ook gingen lezen, het was iets voor mezelf. Dat had ik geleerd in mijn werk. Als je iets wil dan moet je het roepen, maar ook zelf initiëren. En voor de een is dat natuurlijk makkelijker dan voor de ander. Maar ik dacht, dat kan ik nu, en ook al leest niemand het, ik heb het wel geprobeerd en voor mezelf gedaan. Na een tijdje begon het wel te rollen en merkte ik dat mensen het wel lazen.

“Ik houd ervan om grenzeloos te denken en te maken. Zo wil ik zo veel mogelijk mensen op diverse manieren in aanraking te laten komen met kunst. Dat gaat van evenementen, online video’s of een eigen nieuwsbrief tot podcasts. En alles onder de kapstok The TittyMag. Al ben ik nu bezig met iets nieuws, maar hierover snel meer.”

Hoe ervaar je het om als vrouw werkzaam te zijn in de kunstsector?

“Ik ben een witte vrouw, dus ik heb een hele andere positie dan vrouwen van kleur. Daar ben ik me ook bewust van. Ik weet niet hoe het is om een vrouw van kleur te zijn. Het is van groot belang om zoveel mogelijk te luisteren of een stap terug te zetten en een andere vrouw naar voren te duwen. 

“Het is wel zo dat witte mannen de boventoon voeren, net zoals in heel veel industrieën. De kunstsector is ook nog steeds ontzettend scheef. En het is tijd – maar dat is het altijd al geweest – om plek te maken. Om te zorgen dat alle geweldige vrouwelijke makers en makers van kleur die er (altijd al) zijn, veel meer te zien en te horen zijn. Op de plekken waar zij dat zelf willen.”

Dus het mannelijke perspectief is nog erg dominant?

“Ja, tuurlijk. Er zijn veranderingen, maar jarenlang zijn bepaalde musea, galeries en fondsen door dat perspectief geleid. Hoe graag ik het ook zou willen, dat kan niet in een dag worden veranderd. 

“Ik vind het belangrijk om dat perspectief te veranderen omdat kunst een reflectie is van de tijd. Kunstenaars vertellen eigenlijk, via de meest geweldige werken, wat er volgens hen speelt en wat er belangrijk is. Met één perspectief is er geen complete reflectie. Je hebt verschillende verhalen nodig om die verschillende oogpunten te kunnen laten zien.”

Met wat voor uitdagingen worden vrouwelijke kunstenaars nog geconfronteerd?

“Er is laatst een onderzoek geweest van Boekmanstichting en uit die cijfers wordt duidelijk dat er wel verandering is, maar dat kunstenaars nog steeds ver onder het gemiddelde betaald worden. Dus überhaupt kunstenaars, maar bij vrouwen is het helemaal erg. En dat zit hem deels in, of vrouwen nou kinderen krijgen of niet, dat onze maatschappij er niet op ingericht is en vol zit met patronen die nog steeds niet doorbroken zijn. Ik denk dat de uitdaging zit in vooroordelen over bepaalde makers bij allerlei partijen; curatoren, kunstacademies of fondsen die geld geven. Dat is natuurlijk iets heel kwalijks, dat iemand wordt bevooroordeeld door hoe die eruit ziet.”

Onze maatschappij is niet op vrouwelijke kunstenaars ingericht en zit vol met patronen die nog steeds niet doorbroken zijn.

Zijn er stappen die we kunnen nemen om gendergelijkheid in de kunstsector te bevorderen?

“We moeten veel meer kijken naar wie de mensen zijn die aan de knoppen draaien. Is dat een goede afspiegeling van de maatschappij? En niet alleen kijken, maar dat ook toepassen. En vragen en luisteren naar wat er nodig is aan verschillende makers. Daarbij moeten we niet denken “Ja, ik heb al een vrouw of een maker van kleur”. Dat argument gaat echt niet op. Het moet op een duurzame manier, dus niet één keer een werk van een vrouwelijke maker aankopen, maar dat ten alle tijden doorvoeren.”

We moeten vragen en luisteren naar wat er nodig is aan verschillende makers.

Welke vrouwelijke kunsenaars zou elke feminist moeten kennen?

“Heel veel vrouwen uit de geschiedenis, maar natuurlijk ook vrouwen van nu. We hebben veel geweldige voorgangers, en het is goed om hen te herinneren en te eren voor wat ze hebben gedaan. Maar er zijn nu ook zoveel geweldige vrouwelijke makers die fantastisch zijn om te zien en te volgen. Ik vind het heel goed dat er levende makers tentoongesteld worden. Kijk bijvoorbeeld naar het Stedelijk Museum in Schiedam, die hebben een tentoonstelling van AiRich, een jonge vrouw van kleur. Ik denk dat je ook moet weten dat je niet dood hoeft te zijn om te zien te zijn. Dat je weet dat het haalbaar is voor elk type maker. Zoals bijvoorbeeld Raquel van Haver met een solo in het Stedelijk. Er zijn gelukkig heel veel geweldige mensen die een voorbeeld kunnen, willen en moeten zijn.”

Staan er tentoonstellingen op je lijstje om aankomende tijd te bezoeken?

“Ja, de tentoonstelling van AiRich in het Stedelijk Museum Schiedam, die is echt waanzinnig. Dat is sowieso een museum waar hele vette dingen te zien zijn. Verder heb je van een vrouwelijk fotograaf, Diana Blok, in het Cobra Museum een fantastische expositie. 

“Maar wat ook heel leuk is, is dat nu alle open dagen van de academies eraan komen. Dus van de Rijksakademie en de HKU en de Gerrit Rietveld Academie, eigenlijk in elke stad zijn er academies die eindexamen exposities hebben. Dat is wel heel leuk om te bezoeken, want dan zie je werk van jonge makers, van de talenten van nu.”

Wil je nog iets meegeven aan onze lezers?

“Vraag het vooral als je iets wil bereiken, of als je denkt ‘ik weet niet hoe ik dat aan moet pakken’ of als je hulp zoekt. Spreek het uit, geef aan wat je nodig hebt en vraag elkaar om hulp. Er zijn genoeg mensen die willen helpen, of die je willen steunen. Of dat nou is omdat zij precies weten hoe ze iets moeten maken en jij die kennis nog niet helemaal hebt, of dat ze er gewoon voor je kunnen zijn. Help elkaar en luister goed, ik denk dat dat heel belangrijk is. Altijd, en zeker nu.”

Help elkaar en luister goed, ik denk dat dat heel belangrijk is.