De vorige keer schreef ik over racistische snelwegen en seksistische algoritmes. Moraal van het verhaal was dat technologie nooit neutraal is omdat er altijd ethische keuzes worden gemaakt in het ontwerpproces. Dat we daarbij stilstaan is belangrijk, omdat we seksisme eerder in mensen dan in dingen zoeken. Het seksisme in onze technologie is daarom vaak onzichtbaar. We kijken er niet eens naar.
Mannen maken de mal
Dankzij mijn studie naar de filosofie van technologie aan de Universiteit van Twente en het fantastische boek Invisible Women van Caroline Criado Perez ontdek ik stukje bij beetje dat we in een wereld leven die is ontworpen voor en door mannen. In die ontdekkingstocht val ik dikwijls stijl achterover van de simpele doch pijnlijke feiten.
Vrouwen in Engeland hebben 50 procent meer kans op een foute diagnose na en hartaanval (onder andere) omdat onderzoek naar die hartafwijkingen wordt verricht op mannen. Vrouwen hebben het altijd te koud op kantoor omdat kantoortemperatuur is afgesteld op mannen. Vrouwen komen niet bij het bovenste schap in de supermarkt omdat ooghoogte is gebaseerd op mannenooghoogte. Smartphones zijn vaak te groot voor vrouwenhanden omdat de mannenhand wordt gezien als de standaard. Siri luistert beter naar mannenstemmen dan vrouwenstemmen, terwijl de ‘lieftallige assistente’ nota bene zelf een vrouwenstem heeft (waar je ook al vraagtekens bij kan zetten). En zo kan ik nog wel even doorgaan.
Een beetje dummy
Een serieuzere casus waar ik momenteel zelf onderzoek naar doe is de veiligheid van vrouwen in auto-ongelukken. Vrouwen hebben 47 procent meer kans op serieus letsel in een auto-ongeluk, en 17 procent meer kans om te overlijden. Dat is een schrikbarende statistiek die de vooroordelen uit onze onderbuik kan bevestigen. Zie je wel, vrouwen kunnen niet rijden.
Zoals zo vaak ligt het net even anders. Voordat een auto op de markt komt wordt deze getest op veiligheid. Dat gebeurt door test crashdummy’s te gebruiken. Dat zijn van die poppen die de ondankbare taak op zich mogen nemen om auto-ongelukken te simuleren zodat wij kunnen zien hoe erg hun lichaam eraan toe is. Op basis daarvan wordt de auto aangepast en zo veiliger gemaakt.
Niks aan de hand, zou je denken. Gelukkig hoeven we dat niet – zoals vroeger – zelf te doen. Gelukkig hebben we tegenwoordig een pop die een gemiddeld lichaam representeert en die deze ondankbare taak uit onze handen neemt.
Misschien raad je het al, maar het gemiddelde lichaam van zo’n pop is een gemiddeld mannenlichaam. Er wordt niet of nauwelijks getest met vrouwachtige dummy’s, terwijl vrouwenlichamen fundamenteel anders zijn dan mannenlichamen. Het gevolg is dat een auto veel gevaarlijker is voor vrouwen dan voor mannen. Vrouwen kunnen niet rijden? Vrouwen krijgen niet eens de kans om veilig te rijden.
Vrouwen kunnen niet rijden?
Vrouwen krijgen niet eens de kans om veilig te rijden!
Met het oog op de technologie
Het vervelende aan technologie is dat deze na verloop van tijd nooit meer wordt bevraagd. Het is niet alsof een crashdummy een slechte, seksistische intentie heeft en dus zoeken we die ook niet. Waarschijnlijk hebben de mannen die de pop ontworpen ook geen slechte intentie.
Desalniettemin heeft zo’n pop verstrekkende, seksistische gevolgen. En dat is meer dan genoeg reden om er iets aan te veranderen. Er zijn vrouwen nodig aan de tafels waar beslissingen over ontwerp van technologie worden genomen.
De meeste ontwerpers zijn vrouwen (in 2019 was het 61 procent). Alleen zitten ze niet aan de tafels waar de beslissingen worden genomen. In 2008 was slechts drie procent van de creatieve directeuren vrouw. Door actiegroepen zoals The 3% Movement komt hier verandering en is het vandaag de dag 29 procent (Damn Honey yes!).
We zijn er alleen nog niet. We moeten onze technologie blijven bevragen, en er moeten meer vrouwen aan de top van de ontwerpindustrie komen. Hopelijk kan Feminer daar een hand bij helpen.
Bouke van Balen
Student, columnist & podcastmaker
Bouke van Balen (23) is techniekfilosoof in spé. Daarnaast is hij co-host van de podcast Red de Millennial en columnist bij Red Pers.
