Ik noem mezelf een feminist. Niet alleen tegenover mijn partner, vrienden, en ouders, maar ook tegenover collega’s, familie, en de rest van de wereld. Eens in de zoveel tijd zorgt dat voor vervelende situaties, zoals wanneer er een rekening op tafel ligt. Wanneer ik aangeef deze niet te willen splitsen, krijg ik in het ergste geval te horen dat ik “zo’n feminist ben die alleen gelijkheid wil wanneer het haar uitkomt”. In deze column hoop ik voor eens en altijd af te rekenen met zulk commentaar en met de onzekerheid die ik voel wanneer mensen zoiets zeggen. Een vrije vrouw mag ten slotte zelf kiezen welke rekening ze wel of niet splitst.

Splitst de feminist?

Sinds begin dit jaar woon ik samen met mijn feministische vriend. Hij werkt fulltime, ik parttime, terwijl ik daarnaast twee masters volg. Dit betekent dat ik maandelijks over een kleiner budget dan hij beschik. Wanneer mensen horen dat hij een groter deel van de huur betaalt dan ik, krijgen we soms, vooral van mannen, scheve gezichten. Hoezo moet mijn vriend zijn geld uitgeven aan mij? Nadine is toch een feminist met een baan? Waarom betaalt ze dan niet de helft? 

Vaak barst ik dan uit in stille woede. Ten eerste is het mijn relatie, dus bemoei je er niet mee! Ook ken ik genoeg vriendinnen bij wie de situatie andersom is, en daar wordt nooit door andere vrouwen de vraag gesteld of ze hun geld wel op die manier aan hun partner willen uitgeven. Ten slotte vind ik het een gelijke verdeling want we verdelen de kosten relatief naar ons inkomen. Op deze manier dragen de sterkste schouders de zwaarste lasten. Nivellering op maatschappelijk niveau via belasting vinden we heel normaal; hoe rijker je bent, hoe meer belasting je procentueel afdraagt. Waarom geldt dat in mijn eigen samenwoon-samenleving dan niet? Waarom moeten vrouwen dan ineens wel de helft betalen, ook al verdienen zij minder? 

Nivellering op maatschappelijk niveau via belasting vinden we heel normaal; hoe rijker je bent, hoe meer belasting je procentueel afdraagt. Waarom geldt dat in mijn eigen samenwoon-samenleving dan niet?

En toch begin ik op dat soort momenten te twijfelen. Ben ik inderdaad een slechte feminist? Of, nog erger, een slechte partner? Zou ik niet de huur, en ook andere rekeningen, moeten splitsen met mijn vriend? Is dat niet het moderne feministische ideaal?

De onafhankelijke vrouw

Wanneer ik dit soort situaties aan mijn vriend voorleg, kijkt hij me lachend aan. “Jouw geld, mijn geld, wat maakt het uit? We zijn toch een team?”. Een team ja, maar ook twee personen met een eigen leven. Een leven waarin ik graag mijn eigen broek op wil houden. En ik mag dan bij de kleine meerderheid van de vrouwen horen die economisch zelfstandig is, financieel onafhankelijk ben ik momenteel niet. Niet volgens de officiële definitie, waarbij mijn verdiende inkomen boven het minimumloon uit moet komen, maar vooral ook niet gevoelsmatig. Feit is dat, mocht het momenteel uitgaan tussen mij en mijn vriend, ik niet in mijn eentje de maandelijkse lasten kan dragen. En dat steekt.

Waar de crux voor mij zit, en misschien voor anderen ook, is dat ik het gevoel heb dat ik ‘een sterke onafhankelijke vrouw’ moet zijn. Maar, wat betekent dat eigenlijk? WikiHow weet me te vertellen dat een onafhankelijke vrouw “moet leren hoe ze alles zelf betaalt, zonder afhankelijk te zijn van anderen”. 

De pagina geeft me het gevoel dat ik een soort girlboss moet worden, die minstens evenveel, als niet meer, dan haar vriend verdient en alles gelijk splitst. Dat wringt voor mij ook. Enkel hard werken en alle rekeningen splitsen omdat dat het feminisme is dat wordt begrepen? Mij niet gezien. Weliswaar sta ik in die situatie niet achter het aanrecht, maar nog steeds laat ik me sturen door de maatschappelijke verwachtingen die anderen van vrouwen hebben. Datgene waar we via het feminisme juist vanaf willen. 

Weliswaar sta ik in die situatie niet achter het aanrecht, maar nog steeds laat ik me sturen door de maatschappelijke verwachtingen die anderen van vrouwen hebben.

Vrij om (niet) te betalen

Echte emancipatie is je vrij voelen om keuzes te maken die passen bij jou, zonder het gevoel te hebben dat je het één óf het ander moet omdat dat van jou als vrouw verwacht wordt. Daarom vind ik het überhaupt raar om de rekening splitsen of zelf betalen te zien als feministisch, terwijl de rekening laten betalen door de ander dat niet zou zijn. Allebei kan feministisch zijn, afhankelijk van de verdere context. Dat jij gaat staan voor wat jij wil dat er gebeurt met de rekening, dat is feministisch, niet de betaling zelf. 

Daarnaast kijk je weg van meer structurele ongelijkheden tussen mannen en vrouwen wanneer je “wie welke rekeningen in welke mate betaalt”, de graadmeter maakt voor wie een goede feminist is. Zolang de loonkloof in Nederland bovengemiddeld is, focus ik mijn gesprekken over financiële ongelijkheid tussen mannen en vrouwen liever daarop, dan op hoe ik mijn rekeningen splits.

Zolang de loonkloof in Nederland bovengemiddeld is, focus ik mijn gesprekken over financiële ongelijkheid tussen mannen en vrouwen liever daarop, dan op hoe ik mijn rekeningen splits.

Financiële vrijheid

De echte vraag om jezelf te stellen is waarom je eigenlijk financieel onafhankelijk wil zijn. Dat is voor mij niet omdat ik aan anderen iets wil bewijzen, maar omdat ik mijn eigen keuzes wil kunnen maken. Omdat mijn partner een groter deel van de huur betaalt, kan ik elke maand spaargeld opzij zetten. Spaargeld waarmee ik een buffer opbouw voor noodgevallen. Waarmee ik, mocht dat nodig zijn, een borg neer kan leggen voor een nieuwe woning. Maar ook spaargeld waarmee ik mijn rijbewijs kan halen, collegegeld kan betalen, en de wereld kan zien. Geld dat mij de vrijheid geeft om te doen waar ik zin in heb. 

Dat is waar het mij om gaat: financiële vrijheid. Dat ik twee masters kan volgen, wat twee eeuwen geleden nog ondenkbaar was. Dat ik kan werken. Dat ik mijn salaris op een eigen rekening kan zetten. Dat ik met dat geld op mijn rekening op vakantie kan gaan. En alles zonder dat ik de zegen van mijn vriend nodig heb, zoals tot 1956 het geval was. 

Omdat mijn partner een groter deel van de huur betaalt, kan ik elke maand spaargeld opzij zetten. Spaargeld waarmee ik mijn rijbewijs kan halen, collegegeld kan betalen, en de wereld kan zien.

De financieel bewuste feminist

Misschien, nadat ik mijn twee masters heb afgerond, komen mijn vriend en ik in een situatie dat ik meer verdien. Dan betaal ik met liefde een groter deel van de rekening. Tot die tijd is mijn advies voor alle feministen die in vergelijkbare situaties terechtkomen: wees trots op je financiële vrijheid, welke vorm die ook aanneemt. Splits alleen rekeningen wanneer jij dat wil én economisch kan, niet omdat het moet. En laat bovenal niet de verwachtingen van anderen jouw keuzes dicteren. Jij bent tenslotte een financieel bewuste feminist!