Data, tech en IT staan niet bepaald bekend als inclusieve werkomgevingen. Maar hoe ervaren jonge vrouwen die daar middenin staan het zelf? Om hierachter te komen ging Feminer in gesprek met Atiye Kemikbas en Pleun Mekel. Zij werken als consultants bij Capgemini. Hun advies voor vrouwen in tech? “Cijfer jezelf niet weg, maar neem je ruimte en laat jouw perspectief horen.”

Op een steenworp van station Utrecht Leidsche Rijn staat het kantoor van Capgemini Utrecht. Eenmaal binnen wanen we ons in een gebouw dat je het best kunt omschrijven als een combinatie tussen een tech start-up en een gloednieuw universiteitsgebouw. Via de open werkplekken komen we uiteindelijk aan in de vergaderruimte waar we Pleun en Atiye spreken.

Hoe zijn jullie in jullie functie bij Capgemini terechtgekomen?

Atiye: “Ik wist na mijn studies international business and management en strategisch management wel dat ik de consultancy in wilde, maar dat kun je eigenlijk wel in elke branche doen. Tijdens het zoeken werd ik overspoeld met door SAP-vacatures, maar ik wist helemaal niet wat SAP was. Ik kende ook alleen iemand via via die SAP-consultant was bij Capgemini. Ik heb toen maar gesolliciteerd en tot op heden bevalt het allemaal heel goed.

“Ik had gelijk best wel een klik met het bedrijf; de sfeer is heel prettig en ik zag toch best veel diversiteit op de werkvloer. Maar de keuze voor deze baan was onverwacht; ik heb namelijk vanuit mijn studie helemaal geen affiniteit met IT of finance. Dus het was erg bijzonder om zo iets anders te gaan doen. Ik werd als junior goed opgevangen. Ik werkte eerst altijd samen met een senior consultant. Maar ik was ook heel erg bereid om veel te leren. En soms is het ook een kracht als je er helemaal blind ingaat: ignorance is bliss werkt gek genoeg heel goed.”

Pleun: “Ik heb zowel de bachelor als de master bedrijfscommunicatie gedaan en de master data science and society. In mijn eerste master zat namelijk ook een stukje over data en dat leek mij erg interessant. Dus door die twee masters heb ik zowel de soft skills als de hard skills, zoals programmeren, gehad. Een perfecte combinatie voor een business analist. Ik weet – door mijn achtergrond in bedrijfscommunicatie –  hoe je mensen meekrijgt in het proces. Namelijk, bedrijven van A naar B brengen. Maar ik weet ook precies hoe het aan de ‘achterkant’ werkt.”

Soms is het een kracht als je er helemaal blind ingaat: ignorance is bliss werkt gek genoeg heel goed.

Hoe ziet een werkdag er zoal uit?

Pleun: “Op dit moment ben ik bij een klant een data governance framework aan het implementeren. Dat houdt in dat we voor een bedrijf het beleid rondom data in de praktijk inrichten. Denk bijvoorbeeld aan het beleggen van data verantwoordelijkheden, zodat de we samen met de organisatie kunnen werken aan bijvoorbeeld het verhogen van de datakwaliteit.

“Je ziet dat organisaties vaak met al met data science technieken aan de slag gaan zonder de basis op orde te hebben. Zij komen er dan al snel achter dat de data die nodig is voor data science algoritmes niet van voldoende kwaliteit is. En als je onjuiste data in een algoritme stopt, komt er ook een onjuiste voorspelling of beslissing uit, want: garbage in, is garbage out. Door verantwoordelijkheid voor data toe te wijzen, dragen mensen binnen het bedrijf de verantwoordelijkheid voor de data en de uiteindelijke producten of diensten die daaruit komen.

“Niet iedereen zit altijd te wachten op extra rollen en taken. Het is daarom belangrijk omiedereen goed mee te nemen in de verandering en te vertellen waarom het belangrijk is wat we doen. Dit vergt niet alleen goede data kennis, maar ook de nodige stakeholder management skills.”

Atiye: “Het ligt natuurlijk heel erg aan het project waar je mee bezig bent, maar ook in welke fase van het project je zit. Het begint altijd met de behoefte van de klant duidelijk te krijgen. Wat willen ze van het nieuwe systeem? En wat deden ze met hun oude systeem? Je biedt daarin een luisterend oor, maar je bent ook kritisch op de manier waarop het nu gaat.

“Daarna moet je met je collega’s zelf een IT systeem ontwikkelen dat hen in hun behoeften voorziet. Ik schrijf zelf geen code, dan is het ook zaak om duidelijk je ideeën aan ze uit te leggen. 

“Als het systeem uiteindelijk af is, moet je uitleggen aan de klant hoe het werkt. Dat is soms lastig, want sommigen doen het al heel lang op een bepaalde manier. Als je dan komt vertellen hoe het allemaal beter kan, kun je weerstand verwachten. Ik snap dat wel. Zij werken er misschien al meer dan tien jaar; jij bent daar veel minder lang en komt ze dan overal advies over geven.”

Pleun: “Ja, dat komt vaker voor. Het bedrijf heeft een behoefte – niet iedereen binnen de organisatie heeft dan natuurlijk dezelfde behoefte – en jij komt de organisatie binnen om dat op te lossen. Het is daarom heel belangrijk om iedereen te overtuigen en ze echt mee te nemen in de verandering.”

Vrouwen in tech

Jullie werken als vrouwen in de technische – en vrij mannelijke – sector. Het kan spannend zijn om zo een wereld in te stappen, vooral als het je eerste baan is. Hebben jullie tips voor die vrouwen?

Pleun: “Als ik één tip heb, is het: durf te spreken. Durf je mond open te doen, wees niet bang voor de reactie die je daarop krijgt en ook niet  voor weerstand. Als vrouw heb je soms het gevoel dat je jezelf moet bewijzen voordat je iets mag inbrengen, omdat een man het vast beter zou weten. Dat is natuurlijk helemaal niet het geval. Daarbij kijk je als vrouw soms toch anders tegen dingen aan en dat zorgt vaak ook nog eens voor verfrissende inzichten.”

Atiye: “Ik zou vooral ook niet bang zijn om te werken op een plek waar er nog niet veel vrouwen werken. Want als jij denkt, ‘ik ga daar niet werken, want er is niemand in wie ik mezelf terugzie’, waarom zou een volgende vrouw dat dan wél doen? Dus ik heb dat ook gewoon gedaan.

“Ik had soms wel dat ik in een ruimte met vijftien man de enige vrouw was, maar dat biedt inderdaad soms ook nieuwe inzichten. En toen ik hier net werkte, durfde ik dan niet altijd mijn mond open te trekken. Ik was niet alleen de enige vrouw, maar ook de jongste. Maar als ik dat dan wél deed, kreeg ik positieve reacties en aanmoediging. Dat hielp heel erg.”

Als jij denkt ‘ik ga daar niet werken, want er is niemand in wie ik mezelf terugzie’, waarom zou een volgende vrouw dat dan wél doen?

Inclusiviteit: op de werkvloer en in tech

Goed op de genderbalans letten is natuurlijk voor elk bedrijf van belang. Hoe zorgt Capgemini daarvoor?

Atiye: “Mijn operations manager wilde even terug echt werk maken van het rechttrekken van de genderbalans. Ik had daar wel ideeën over en hij moedigde mij heel erg aan om daaraan mee te denken. En mede daardoor zijn er nu veel meer vrouwen binnen mijn afdeling.

“Het zijn best wel kleine dingen die we hebben doorgevoerd, maar ze hebben wel een groot effect. Tijdens het sollicitatieproces is het nu onder andere mogelijk om ook vragen te stellen aan anderen die er al werken met een soortgelijke achtergrond en positie als de sollicitant. Voor vrouwen is de functie toegankelijker als ze mij hierover vragen kunnen stellen. Het is dan veel makkelijker om de rol te begrijpen en zich erin terug te zien.

“Eerder praatte je alleen met een operations manager tijdens je sollicitatie, maar die is vaak ouder en werkt er al veel langer. Dan is dat soms lastiger.”

Wat betekent inclusieve technologie voor jullie bij Capgemini?

Pleun: “Hoe wij bij ons op de afdeling inclusieve technologie zien, is technologie die niet alleen voor iedereen toegankelijk is, maar die ook iedereen representeert. Inclusieve technologie hoort met iedereen rekening te houden en niemand uit te sluiten.

“Wij adviseren bedrijven ook op het gebied van datagebruik. Als je bijvoorbeeld een algoritme wilt ontwikkelen, moet je aan bepaalde wetgeving voldoen. Wij doen daarvoor ethische checks voor bedrijven. We kijken dan heel kritisch naar hoe het algoritme data gebruikt, of het algoritme groepen uitsluit, en bijvoorbeeld of het überhaupt nodig is om bepaalde data te verzamelen.”

Atiye: “Bij ons binnen de afdeling zijn we vooral bewust bezig met inclusiviteit binnen het team. We zijn ons ervan bewust dat het ten koste gaat van de efficiëntie van het proces als er geen vrouwen op een project zitten. Vrouwen zien dingen soms toch anders dan mannen, waardoor je kritischer kijkt naar een  oplossing.”

Hebben jullie advies voor vrouwen die in consultancy of tech willen werken, maar die misschien niet de perfecte (studie)achtergrond daarvoor denken te hebben?

Atiye: “Bij ons op de afdeling selecteren we veel meer op de persoon dan op de achtergrond. Het is natuurlijkhandig als je een relevante studie hebt gedaan, maar als je binnen de organisatie past en leergierig bent, hoef je je nergens zorgen om te maken. Het is natuurlijk wel belangrijk om goed bij jezelf na te gaan of je affiniteit hebt met de functie, maar daar kun je tijdens de sollicitatie gewoon naar vragen. En ik geloof ook echt dat in jezelf geloven je al halverwege brengt.”

Pleun: “Bij mij op de afdeling hangt het erg af van de functie. Voor een hele technische functie heb je natuurlijk veel technische kennis nodig. Maar als business analist die sterk is in communicatie en affiniteit heeft met data kom je ook al erg goed terecht.

“En opnieuw, leergierigheid is heel belangrijk. Natuurlijk hoef je niet ‘kant en klaar’ te zijn om hier te kunnen starten aan je baan. Er zijn heel veel mogelijkheden om jezelf binnen je functie verder te ontwikkelen en te trainen. Als je met een aantal aspecten al bekend bent en affiniteit hebt met de functie, kom je al heel ver.”

Met in jezelf geloven kom je al halverwege.

Hebben jullie nog een laatste tip voor jonge vrouwen op de werkvloer?

Pleun: “Wat ik vooral hoop is dat vrouwen in de IT, tech en data zichzelf niet wegcijferen. Het kan misschien spannend zijn om een nogal mannelijk werkveld in te stappen, maar zie het ook als je kracht. Probeer het verschil te maken en laat je nieuwe perspectieven zien.”

Zie het als een kracht dat je soms een andere blik op dingen hebt dan je mannelijke collega’s.