Daar sta je dan, afgestudeerd en wel. Papiertje in je hand, 60.000 euro studieschuld, en helemáál geen zin om een carrière in jouw sector na te jagen. Die sector vind je namelijk lang niet meer zo interessant als in je eerste jaar. Misschien voelt dat raar, zeker als je studievrienden allemaal wél vrolijk aan hun eerste baan in het veld beginnen. Wat nu?
Weet één ding: als de opleiding die je op je 18e koos niet overeenkomt met je huidige interesses en ambities, ben je niet alleen. Uit cijfers van het CBS blijkt dat het aantal mensen dat naar een ander beroep overstapt, toeneemt. Met name onder hoogopgeleide jongeren tot 25 jaar. Genoeg mensen in hetzelfde schuitje, dus! Reden zat om eens op een rijtje te zetten wat je opties zijn. Daarom ging ik voor je in gesprek met mijn omgeving en vroeg hen: hoe begin je aan die andere carrière dan je studie voorschrijft?
#1: Gebruik je netwerk
Praat erover! Het lijkt soms alsof iedereen weet wat ‘ie wil, maar twijfels over je beroepskeuze hebben is heel gewoon. Uitspreken dat je twijfelt, is de eerste stap. Trek hiervoor (net als ik) je vrienden, familie en studiegenoten aan hun mouw. Wie kent je immers beter dan de mensen in je directe omgeving? Via gesprekken met hen kan je ontdekken wat je wel én niet bevalt aan je huidige of voorgestelde carrière. Daarnaast kunnen zij suggesties doen over wat zij denken dat bij je past.
Weet je al wel welke kant je op zou willen? Ook dan kan je netwerk je van dienst zijn. Grote kans dat je via hun connecties je eerste kopje koffie kan binnenhalen. Mocht dat niet zo zijn, heb je altijd LinkedIn nog. Zoek in de zoekbalk naar interessante functies en stuur een berichtje naar mensen die dat werk al doen. Ik hoor je al denken: is dat dan niet gek? Nee hoor! Mensen praten doorgaans over niets liever dan zichzelf (en dus hun eigen baan). Dat jij ze benadert, zien ze waarschijnlijk als een groot compliment.
Mensen praten doorgaans over niets liever dan zichzelf (en dus hun eigen baan). Dat jij ze benadert, zien ze waarschijnlijk als een groot compliment
#2: Het is nooit te laat
In welke fase je ook zit, het is nooit te laat om van richting te veranderen. Zelf ken ik daar genoeg voorbeelden van. Mijn moeder switchte na haar veertigste van consultant naar Pilates instructeur, en een kennis ging van facilitair medewerker, naar fysiotherapeut, naar rondreizende barista. Opties zat, dus.
Wat altijd kan, is op zoek gaan naar een bijbaantje of zomerstage, starten met vrijwilligerswerk, of een eigen bedrijfje starten in het veld waar je potentieel aan de slag wil. Daarnaast zijn er specifieke tips, afhankelijk van in welke fase van jouw opleiding jij zit.
Per loopbaanfase
- Zit je in de bachelor? Kijk of er een mogelijkheid is om in jouw minor in het derde jaar kennis op te doen over de sector waar je in aan de slag zou willen. Door een aantal vakken te volgen, kan je ontdekken of dit écht de kant is die je op wil gaan.
- Zit je op het HBO of MBO? Kijk eens of je jouw verplichte stage kan lopen bij een bedrijf dat ook mogelijkheden biedt voor de andere richting die jij op zou willen.
- Ben je al voorbij je minor of verplichte stage? Oriënteer je dan eens op (pre)masters en schakelprogramma’s. Veel universiteiten bieden op maat gemaakte programma’s aan voor HBO- en WO-studenten om tussen hun bachelor en master van beroepsopleiding te switchen. Op deze pre-masters ben je ook nog welkom na het volgen van een eerste master.
Trek aan de bel!
Daarnaast bieden veel universiteiten de mogelijkheid om je afstuderen uit te stellen zodat jij een tweede master kan volgen, of een stage kan lopen waarvoor het nodig is om ingeschreven te staan bij een onderwijsinstelling. Het is daarvoor wel belangrijk om op tijd een verzoek in te dienen bij de examencommissie van jouw opleiding, waarin je toelicht waarom je uitstel van afstuderen wil.
Dat brengt me bij het volgende: zolang je studeert en ook net na je afstuderen, ben je welkom bij de carreer offices van jouw onderwijsinstelling. Hier zitten loopbaanbegeleiders die jou graag helpen bij het solliciteren in of oriënteren op een andere sector dan waarvoor jouw opleiding je opleidt.
Zij kunnen je bijvoorbeeld de weg wijzen in het landschap van traineeships: incompany opleidingsprogramma’s voor starters op de arbeidsmarkt met 0-2 jaar werkervaring. In deze traineeships wordt je intern opgeleid en heb je de mogelijkheid om bij verschillende afdelingen aan de slag te gaan, zodat je kan ontdekken wat bij jou past.
Mijn moeder switchte van consultant naar Pilates instructeur, en een kennis ging van facilitair medewerker, naar fysiotherapeut, naar rondreizende barista. Opties zat, dus.
#3: Check de regelingen binnen je bedrijf en van de overheid
Klop aan bij je werkgever! Wat is er mogelijk? Kan je van afdeling wisselen? Heb je recht op opleidingsbudget? Of: kan je minder uren werken zodat je daarnaast een andere opleiding kan volgen? Werkgevers denken verrassend vaak graag mee over jouw carrière. Een werknemer met meerdere opleidingen werkt namelijk ook in hun voordeel, moet je maar denken. Jij brengt namelijk originele perspectieven naar de werkvloer.
Mocht je werkgever of jijzelf gebonden zijn aan een budget, kijk dan eens naar regelingen bij de overheid. Zo verschaft de overheid sinds dit jaar het STAP-budget. STAP staat voor STimulering Arbeidsmarkt Positie. Iedereen boven de 18 kan via deze regeling maximaal €1.000 per jaar aanvragen voor scholing en ontwikkeling. Wel zijn hier een aantal voorwaarden aan verbonden, die vind je hier.
Daarnaast is het zo dat de overheid omscholing tot bepaalde beroepen aanmoedigt. In sectoren waar tekorten zijn, sponsort de overheid dan een deel van de opleidingskosten. Misschien valt jouw droomberoep wel net onder één van deze regelingen. Meer informatie over de kosten van een tweede studie vind je hier.
Werknemers met meerdere opleidingen werken ook in het voordeel van een werkgever. Die brengen namelijk originele perspectieven naar de werkvloer.
#4: Ja kun je krijgen
Het is veel normaler dan vroeger om van baan te veranderen. Waar boomers braaf veertig jaar voor hetzelfde bedrijf werkten en dan met pensioen gaan met een gouden polshorloge, wisselen jonge mensen steeds vaker van baan en beroep. Potentiële werkgevers zijn tegenwoordig welwillend om met je mee te denken over omscholing of zij-instroom en kijken allang niet meer naar diploma’s alleen. Daarnaast zijn er momenteel meer vacatures dan werklozen: bedrijven zitten te springen om personeel – en dus om jou.
Als jij enthousiasme laat zien, zullen anderen dat ook zien. Belangrijker dan je opleiding, zijn je vaardigheden. Als jij dus een vacature ziet die je wil, kijk dan niet naar de functie-eisen, maar naar de gevraagde vaardigheden. En onthoud: mannen solliciteren als ze aan zes van de tien eisen voldoen, vrouwen vaak pas bij tien van tien. Dus trek de stoute hakken/sneakers aan en gaan!
er zijn momenteel meer vacatures dan werklozen: bedrijven zitten te springen om jou.
Droomvacature gevonden? Bel of mail de contactpersoon die bij de vacature staat. Zo kan je informeren hoe hard de opleidingseis is en of er bijvoorbeeld niet ook een junior positie gecreëerd kan worden. Daarnaast zorgt zo’n informerend gesprek ervoor dat jouw naam net wat meer opvalt in de CV-stapel.
Daarnaast is het ook altijd een optie om een open sollicitatie te sturen. In deze open sollicitatie kan jij vertellen over waarom jouw afwijkende studie juist zo relevant is voor het bedrijf waar je wil gaan werken. Bedenk: wat is jouw unique selling point ten opzichte van ‘reguliere’ kandidaten? Welk perspectief breng jij wat ze nog niet in huis hebben?
Dus: switchen van carrière? Bij twijfel: doen! Nee heb je, ja kun je krijgen.
