De maatschappijleerles over het Europees Parlement is waarschijnlijk ver weggezakt. Toch mag ook jij 6 juni stemmen voor de Europese Verkiezingen. Feminer zocht uit: Wat doet het Europese parlement eigenlijk voor vrouwenrechten? En hoe kan jij inclusief stemmen?
Waar stem ik voor bij de Europese Verkiezingen?
Hoewel het overal gaat over ‘de Europese verkiezingen’, stem jij op 6 juni alleen voor het Europees parlement. In dit parlement zijn er 720 zetels (vierdubbel zoveel als in onze Tweede Kamer), verdeeld over alle lidstaten. Nederland mag 31 Europarlementariërs aanleveren. Jij beslist 6 juni wie dat worden.
Wat doet het Europese parlement?
Wetgeving op Europees niveau gaat in drie fases. De eerste fase is dat de Europese Commissie een wetsvoorstel doet. In deze commissie zitten eurocommissarissen die benoemd zijn door de lidstaten.
Jarenlang was Frans Timmermans vice-voorzitter van deze commissie naast voorzitster en politiek powerhouse Ursula von der Leyen. Momenteel zit Wopke Hoekstra (CDA) namens Nederland in de Europese Commissie, waar hij eurocommissaris is voor klimaatactie. Dit betekent dat hij zich voor heel de EU inzet om klimaatwetgeving te realiseren. In deze rol vertegenwoordigt hij dus niet de Nederlandse belangen, maar die van heel Europa. De landsbelangen worden namelijk vertegenwoordigd binnen de Europese Raad (fase 3).
De commissie legt in de tweede fase hun wetsvoorstellen voor aan het Europese parlement. Daar zitten – net als in onze Tweede Kamer- partijen met verschillende ideologische standpunten. In dit parlement moet een meerderheid het wetsvoorstel goedkeuren. Vaak gebeurt dit niet in een keer, maar doet het parlement zelfstandig onderzoek en verzoeken zij de commissie om bepaalde aanpassingen te maken aan de wetsvoorstellen.
Nadat die aanpassingen zijn gemaakt en het parlement akkoord is, gaat het wetsvoorstel naar de Europese Raad (fase 3). In deze raad nemen alle regeringsleiders van de 27 lidstaten plaats, waaronder dus ook onze minister-president. Gebaseerd op landsbelangen, verzoeken zij de commissie vaak ook om een aantal aanpassingen. Wanneer zij ten slotte hun goedkeuring geven, is er nieuwe Europese wetgeving.
TIP: De Correspondent creëerde het volgende handige overzicht, waarmee jij in een oogopslag kan zien wat een Europarlementariër wel en niet doet.
Wat gebeurt er na de Europese Verkiezingen?
Hoewel jij tijdens de verkiezingen op een persoon van een partij stemt, sluiten deze personen zich na de verkiezingen aan bij een Europese fractie. Een VVD-parlementariër komt bijvoorbeeld in de fractie van de liberalen, net als alle D66’ers. En hoewel PvdA/GL een gezamenlijke lijst heeft in het stemhokje, sluiten GL-parlementariërs zich aan bij de groenen, terwijl PvdA-parlementariërs bij de sociaal-democraten gaan.
Binnen deze Europese fractie zitten ze dan met gelijkgestemden europarlementariërs uit andere landen. Gezamenlijk evalueren zij wetsvoorstellen van de Europese Commissie en spreken daar hun goed- of afkeuring over uit. Zie het overzicht om te kijken bij welke Europese fractie jouw partij zich aansluit!
Hoe doet mijn stem ertoe?
Wat belangrijk is om te realiseren is dat het soms wel jaren kan duren voordat Europese wetgeving effect heeft. De Europese wetgeving voor stikstof, die er nu voor zorgt dat Nederland drastisch haar stikstofuitstoot moet verminderen, is bijvoorbeeld in de jaren ‘90 goedgekeurd. Daardoor kan het soms voelen alsof het een ver-van-jouw-bed-show is: jij was er ten slotte nog niet in de jaren ‘90 en kon toen al helemaal niet stemmen.
Er is echter ook een positieve kant aan dit verhaal. Wanneer jij nu bijvoorbeeld zorgt dat de Groenen de grootste Europese partij worden, dan kunnen zij eisen dat de klimaatdoelen ambitieuzer moeten. Lukt het ze om genoeg politieke druk te zetten? Dan kan het zomaar zijn dat er een harde deadline in 2050 komt te liggen voor bepaalde klimaatdoelen. Zo kan jij hopelijk in 2054 tevreden terugblikken op de stem die jij uitbracht in het jaar 2024.
TIP: Weet je nog niet wat je wilt stemmen? De Europese Unie maakte in samenwerking met de Nationale Jeugdraad een stemwijzer voor jongeren.
Wat doet Europa voor vrouwenrechten?
De EU kan met wetten landen verplichten zich aan mensenrechten te houden en zo bijvoorbeeld de loonkloof en huiselijk geweld aan te pakken. Ook het recht op ouderschapsverlof is deels op EU niveau geregeld, waardoor alle lidstaten zich aan een minimumlengte moeten houden.
Daarnaast ontwikkelen de Europese Commissie en het European Institute for Gender Equality (EIGE) vijfjarenplannen om gendergelijkheid te realiseren. Een belangrijk onderdeel daarvan is gender mainstreaming, een methode om vrouwen in alle aspecten van beleidsvorming, uitvoering en controle mee te nemen. En hoewel het Europese parlement zelf geen wetten maakt, is de samenstelling ervan wel belangrijk bij het realiseren van gender mainstreaming. Partijen die gendergelijkheid hoger op de agenda hebben staan, zullen al het andere beleid hier uiteraard strenger op controleren.
TIP: ActionAid maakte een Feministische scorekaart voor de Europese verkiezingen waarbij ze op een rij zette welke partij welk feministisch beleid voert!
Hoe stem ik inclusief?
#1 Ga stemmen
Bij de vorige verkiezingen voor het Europees Parlement ging ongeveer 40 procent van de jongeren stemmen. In het algemeen stemt men weinig voor Europa: de opkomst in Nederland is zelden boven de 50 procent. De belangrijkste reden hiervoor is dat mensen deze verkiezingen als minder belangrijk beschouwen. Zonde! Want jouw stem doet er weldegelijk toe voor het toekomstige Europese (vrouwenrechten)beleid.
TIP: Samen stemmen is leuker dan alleen! Plan dus een moment om met jouw huisgenoten, vriendinnen of oma te gaan stemmen en ga daarna proosten op Europa.
#2 Stem op een vrouw
Op dit moment is het percentage vrouwelijke europarlementariërs 41%. Hoewel dat hoger is dan ooit tevoren, is dit natuurlijk nog steeds een ondervertegenwoordiging. Ook zijn voor deze verkiezingen slechts 17% van de lijsttrekkers vrouw. Niet gunstig voor de vertegenwoordiging in het parlement, aangezien de meerderheid van de stemmers geneigd is op de lijsttrekker te stemmen. Ook is op de Nederlandse kieslijst maar één op de drie kandidaten vrouw en zij staan vaak lager op de lijst. Kijk dus iets verder dan de nummer één en stem op een vrouw!
TIP: Zoals altijd heeft Stem op een Vrouw op een rij gezet hoe jij tactisch kan stemmen zodat er meer vrouwen in het Europees parlement komen.
#3 Stem voor inclusief beleid
De EU heeft als taak om mensen- en (dus) vrouwenrechten te beschermen, maar de mate waarin dit gebeurt hangt natuurlijk af van de samenstelling van het parlement. Stem dus niet alleen op een vrouw, maar zoek ook goed uit hoe partijen zich in willen zetten voor emancipatie!
Een andere manier om inclusiviteit te stimuleren is door op mensen te stemmen die een nieuw perspectief het parlement inbrengen. Momenteel is slechts 3% van de Europarlementariërs jonger dan 35 jaar en heeft maar 4% een niet-witte huidskleur of een niet-Westerse migratieachtergrond. Waarom zou al het Europees beleid voornamelijk door oude witte mannen gemaakt moeten worden, als het wel voor iedereen geldt? Kijk in het stemhokje dus niet alleen naar gender, maar ook bijvoorbeeld naar leeftijd, culturele achtergrond, seksuele oriëntatie, en opleiding.
Conclusie
Door te stemmen bepaal jíj dus wie Nederland vertegenwoordigt en welke waarden en prioriteiten zij meenemen naar Brussel. Door te kiezen voor kandidaten die zich inzetten voor gendergelijkheid, diversiteit en inclusiviteit, kan jij bijdragen aan een rechtvaardiger Europa. Of het nu gaat om het verkleinen van de loonkloof, het bevorderen van ouderschapsverlof of het aanpakken van klimaatbeleid, jouw stem draagt bij aan het realiseren van deze doelen. Stop de stempas dus nu alvast in je tas, zoek een leuke stemlocatie op, neem je vriendinnen mee en stem 6 juni voor een inclusiever Europa!
