Anderhalve maand geleden onderzocht Feminer het tekort aan vrouwelijke hoogleraren in Nederland. Uit een rapport van het Landelijk Netwerk Vrouwelijke Hoogleraren (LNVH) bleek dat in 2019 slechts 21,3% van hoogleraren vrouw is. De laatste jaren is het aandeel vrouwen in de wetenschappelijke top gegroeid, mede dankzij nieuwe initiatieven vanuit universiteiten en de overheid om deze achterstand in te halen. Wij dragen dit soort initiatieven bij Feminer een warm hart toe en hebben daarom een van de meest spraakmakende maatregelen onder de loep genomen: de Westerdijk Talent Impuls.
Wat is de Westerdijk Talent Impuls?
Drie jaar geleden werd het Westerdijk Jaar uitgeroepen, ter ere van de eerste vrouwelijke hoogleraar van Nederland, Johanna Westerdijk (1883-1961). In 1917 werd zij benoemd tot professor aan de Universiteit Utrecht waarmee ze de gender barrière tot het hoogleraarschap verbrak. In het jubileumjaar 2017 werd daarom de Westerdijk Talent Impuls in het leven geroepen, een poging van de overheid om meer vrouwen aan de top van de academische wereld te krijgen. Met deze talent impuls zouden er binnen één jaar honderd extra leerstoelen voor vrouwelijke hoogleraren bijkomen. Minister Bussemaker stelde om dit te bereiken 5 miljoen aan subsidies beschikbaar voor universiteiten.
Hoe effectief is deze maatregel?
Deze extra boost heeft positief uitgepakt voor de verhouding mannen en vrouwen in het hoogleraarschap, de honderd extra vrouwen is behaald. De verschillen tussen 2017 en 2018 zijn goed te zien: binnen een jaar groeide het aandeel vrouwelijke hoogleraren sneller dan de jaren hiervoor.
Meer vrouwelijke hoogleraren betekent niet alleen meer representatie, maar ook meer zeggenschap. Een bijkomend voordeel is ook dat het old boys’ network in selectiecommissies tegengas krijgt, door het benoemen van vrouwen onvermijdelijk te maken. Het extra geld dat voor dit plan beschikbaar was gesteld, heeft dus positieve uitwerkingen gehad op de man-vrouw verhouding in het hoogleraarschap. Toch is de Westerdijk impuls niet in staat om diepgaande verandering teweeg te brengen in de academische wereld.
Er is meer nodig
Met alleen de Westerdijk Talent Impuls is het probleem nog niet opgelost. De extra benoemingen hebben namelijk niet geleid tot een betere doorstroom op lagere niveau’s in de academische wereld. De vrouwen die nu als hoogleraar zijn benoemd, komen uit de poel van universitair hoofddocenten. Er zijn nu wel meer vrouwelijke professoren, maar het gat wat zij hebben achtergelaten in hun vorige functie wordt nog niet opgevuld met nieuw vrouwelijk talent.
Bovendien richt de Westerdijk Talent Impuls zich puur op het benoemen van vrouwen tot hoogleraar, en niet op achterliggende oorzaken zoals de exclusieve arbeidscultuur in de academische wereld. Dat er weinig voorzieningen beschikbaar zijn en nauwelijks aandacht is voor vrouwen in deze sector blijkt ook uit de slechte doorstroom tussen de verschillende posities. De impuls pakt geen structurele problemen aan, waarmee echte cultuurverandering achterblijft.
Tot slot
Kortom, de Westerdijk Talent Impuls is een mooi initiatief dat voor meer gelijkheid aan de top van de academische wereld zorgt. De cijfers laten zien dat de impuls inderdaad de verhoudingen op het niveau hoogleraar eerlijker heeft gemaakt, er zijn tenslotte meer vrouwelijke hoogleraren bijgekomen. Daar blijft het dan ook bij. Door alleen nieuwe hoogleraren te benoemen, wordt er te weinig gedaan om kansengelijkheid in eerdere stadia van academische carrières te bevorderen. Om dat voor elkaar te krijgen is een grondigere aanpak nodig.
Feminer zal de verschillende initiatieven die worden genomen om de man-vrouw verhoudingen op de werkvloer recht te trekken blijven delen en toelichten. Zo laten we zien dat de arbeidsmarkt stukje bij beetje inclusiever wordt. Heb of ken jij een initiatief dat aandacht verdient? Laat het ons weten!
Meer lezen over de academische wereld? U roept, wij draaien!
Wij interviewden bijvoorbeeld dr. Ruth van Veelen over salarisverschillen op universiteiten.