In 2019 startte de alliantie ‘Samen Werkt Het!’ (van onder andere WO=MEN en WOMEN Inc.) de campagne ‘De Grootste Onderneming van Nederland’. Hiermee wilde ze aandacht te vragen voor de 9 miljoen mensen die dagelijks onbetaalde zorgtaken verrichten. Dit zijn de ouders, mantelzorgers en vrijwilligers die ons land draaiende houden. Tegelijkertijd zijn dit degenen die minder verdienen, geen pensioen opbouwen en vaak weinig sociale zekerheid hebben. Vrouwen zijn oververtegenwoordigd binnen deze ‘onderneming’: twee keer meer vrouwen dan mannen zijn ‘werknemer’. Bovendien verrichten vrouwen twee keer zoveel van de onbetaalde zorgtaken.

Vaak wordt gezegd dat de beslissing om minder te werken of geheel thuis te blijven werken een vrije keuze is. Vrouwen kiezen er zo’n 17 keer vaker voor dan mannen om geen betaald werk te verrichten naast de onbetaalde zorgtaken. Maar is deze keuze wel zo vrij?

Mama blijft thuis

Op het moment dat een stel besluit dat een van de ouders meer thuis zal blijven bij de kinderen, zijn er verschillende redenen waarom keuze nog steeds sneller op de vrouw valt. Zo is het betaald partnerverlof in Nederland maar vijf werkdagen. Dit is aanzienlijk korter dan die van andere Europese landen zoals bijvoorbeeld Frankrijk (10 dagen) en Portugal (25 dagen).

Waar het voor kersverse vaders moeilijker is om een stapje terug te doen op hun werk omdat ze simpelweg niet doorbetaald worden, krijgen Nederlandse vrouwen zestien weken uitbetaald. De keuze voor de moeder als thuisblijvende ouder lijkt zo een begrijpelijke en bovendien voor de hand liggende keuze.

Buiten de hetero-normatieve bubbel

Maar het verschil in betaald werk tussen mannen en vrouwen (en daarmee ook in onbetaalde zorgtaken) is niet alleen het gevolg van het bizar lage partnerverlof in Nederland. Gender stereotypes lijken ook een rol te spelen bij de ongelijke verdeling van huishoudelijke taken. Zo blijken LBHTI-stellen de taken eerlijker te verdelen dan dat hetero stellen dat doen. Dit doen zij dan bijvoorbeeld op basis van persoonlijke voorkeur voor bepaalde huishoudelijke klusjes.

LHBTI-stellen werken namelijk ongeveer evenveel betaalde uren, wat zich vervolgens vertaalt in een meer gelijke verdeling van onbetaalde zorgtaken. Ook het gebrek aan gender verwachtingen over wie meer werkt en wie meer zorgtaken op zich neemt, speelt een belangrijke rol bij de eerlijke verdeling bij gezinnen met twee vaders of twee moeders.

Hetero stellen kunnen een voorbeeld nemen aan LHBTI-Stellen

Ook is het goed om af en toe gesprekken te hebben over de gang van zaken en ieders gevoel over de verdeling van huishoudelijke taken van de afgelopen periode.

Wanneer het hoofd overloopt

Vergeet naast het verdelen van de concrete huishoudelijke taken ook niet de zogenaamde emotional labor. Dat is de tijd en moeite die gaat zitten in het bedenken wat er allemaal gedaan moet worden in en om het huis en hoe dit het beste georganiseerd kan worden. Voorbeelden zijn het bedenken dat de kids een gymtas mee moeten nemen voor de gymles, dat de kat van de buurvrouw moet worden gevoerd en er nog kerstcadeaus moeten worden ingekocht voor de familie.

Dit is moeilijker te verdelen omdat het niet gaat om fysieke maar mentale tijd en moeite. Het kan daarom helpen om aan het begin van de week – zondagavond bijvoorbeeld – samen de week door te spreken en een lijstje te maken van alle dingen die moeten worden gedaan en wie wat gaat doen. Apps zoals Chorma zijn zelfs speciaal ontwikkeld om je hierbij te helpen!

Hoe nu verder?

Vrouwen dragen anno 2020 nog steeds het overgrote deel van de onbetaalde zorgtaken in- en om het huis. Uiteraard is dit in sommige gevallen omdat zij vrijwillig thuis blijven om zo vaker bij de kinderen te kunnen zijn. Als daar jouw hart ligt, go for it! Toch lijkt de beslissing om thuis te blijven lang niet voor élke vrouw een vrije keuze. Hoe dan ook, laten we hen toch de waardering geven die ze verdienen voor het runnen van de grootste onderneming van Nederland. Maar laten we ze ook een handje helpen door de taken eerlijker te verdelen.

Schrijf eens op welke taken jij of de vrouwen die dicht bij je staan op jullie nemen. Praat erover met je vrienden, familie en natuurlijk je partner. Alleen door bewustwording van deze scheve verdeling kunnen we toe naar een samenleving waarin de genderpatronen in het huis en op de werkvloer niet langer een rol spelen.