Nederland heeft een van de grootste pensioenkloven van Europa. Gepensioneerde vrouwen ontvangen in Nederland maar liefst 40 procent (!) minder pensioen dan mannen. Ook werkende vrouwen bouwen veel minder pensioen op dan hun mannelijke collega’s. Verrassend, gezien het feit dat ons kikkerlandje een van de beste pensioenstelsels ter wereld heeft. Hoe is deze gigantische kloof ontstaan en hoe kunnen we hem zo snel mogelijk dichten? Wij vroegen het Anna van Vliet, communicatie- en activatiespecialist bij Aegon Cappital.

Wij hebben een van de beste pensioenstelsels ter wereld, hoe is deze pensioenkloof toch ontstaan in Nederland?

‘’Er zijn eigenlijk drie oorzaken voor de pensioenkloof. Allereerst werken vrouwen vaker parttime en hoe minder uren je werkt, hoe minder je opbouwt. Daarnaast is er helaas nog steeds sprake van een loonkloof in Nederland, vrouwen verdienen minder dan mannen voor hetzelfde werk. Ook dat is bepalend voor de hoogte van je pensioen. Tot slot werken vrouwen vaker in sectoren met sobere pensioenregelingen. Het opbouwpercentage ligt in die sectoren vaak lager dan in andere sectoren.’’ 

Ik begrijp dat als je samen gelukkig bent, je niet na wilt denken over de gevolgen van een scheiding. Maar die zijn ingrijpend, ook voor je pensioen

Hoe kunnen we als maatschappij deze kloof zo snel mogelijk dichten?

‘’Bij het oplossen van een probleem is wat mij betreft de eerste stap de erkenning dat er daadwerkelijk sprake is van een probleem. Bewustwording ligt hierbij niet alleen bij de vrouwen maar ook bij de mannen. Als jullie samen besluiten dat een van jullie minder gaat werken, denk dan ook aan de financiële gevolgen die deze beslissing op de lange termijn heeft. Ook voor iets als de pensioenopbouw. Ik begrijp dat als je samen gelukkig bent, je niet na wilt denken over de gevolgen van een scheiding. Maar die zijn ingrijpend, ook voor je pensioen. Het creëren van bewustzijn daar omheen zie ik het liefst al van jongs af aan gebeuren.

Daar zie ik ook een belangrijke rol voor scholen, werkgevers en de overheid. Zo kunnen scholen al vroeg beginnen met het informeren van leerlingen over pensioenopbouw en hoe je dit van jongs af aan kunt doen. Wat betreft werkgevers en de overheid ligt bij hen naar mijn mening de verantwoordelijkheid voor het gelijktrekken van de salarissen van mannen en vrouwen. Wanneer de loonkloof wordt aangepakt, wordt daarmee gelijk een deel van de pensioenkloof aangepakt.’’

In 2018 deed Aegon als eerste grote werkgever van Nederland een groot onderzoek naar ‘gelijke beloning voor gelijk werk’. In 2020 interviewde Feminer Lilianne Ploumen over een wetsvoorstel dat het pad naar gelijke beloning voor vrouwen en mannen moet vrijmaken. Deze wet zorgt ervoor dat salarissen in de private sfeer transparant gemaakt moeten worden, zodat werknemers makkelijker over hun salaris kunnen onderhandelen. Met andere woorden: twee vliegen, één klap

Welke rol kan een pensioenuitvoerder zoals Aegon Cappital spelen om de pensioenkloof te dichten? 

‘’Bij Aegon Cappital hopen wij een verschil te kunnen maken op het gebied van bewustwording en empowerment. Zo geef ik samen met mijn collega’s veel webinars, workshops en trainingen over pensioenopbouw en het belang hiervan. We proberen dit heel toegankelijk te houden en steeds te richten op de doelgroep die wij voor ons hebben. Dat kan variëren van workshops voor starters op de arbeidsmarkt, tot mensen die bijna met pensioen gaan volledig klaar te stomen. Ons doel is uiteindelijk om werknemers die bij aegon pensioen opbouwen in staat te stellen keuzes te maken die hun verzekeren van een gezonde financiële toekomst. 

Bij toekomstige presentaties willen we nog meer ingaan op de effecten die parttime werken heeft op het pensioen die iemand kan opbouwen. Bovendien zijn we bezig met data-analyses. Hiermee hopen we antwoord te krijgen op vragen als: ‘Bouwen vrouwen bij ons gemiddeld ook minder pensioen op?’. En: ‘Maken vrouwen andere keuzes binnen de pensioenregeling dan mannen?’ Met de inzichten uit ons onderzoek hopen we vrouwen nog beter te kunnen bereiken en ondersteunen.’’

Wat kunnen jonge vrouwen doen om zichzelf te wapenen tegen te weinig pensioenopbouw? 

‘’Kom in actie! Onderzoek hoe jouw inkomen voor nu, maar zeker ook voor later is geregeld. Een mooi startpunt is het raadplegen van financiële planning tools. Log bijvoorbeeld eens in op mijnpensioenoverzicht.nl, daar zie je hoeveel pensioen je tot nu toe hebt opgebouwd. Ook biedt een pensioenuitvoerder vaak een online portaal met daarin een pensioenplanner. Tools zoals deze bieden een heel helder beeld van wat je later kunt verwachten en of dit genoeg is. Verder scheelt het al dat jonge generaties vrouwen meer zijn gaan werken, vaak ook tegen hogere salarissen. In tien jaar tijd hebben vrouwen daarmee al zo’n 2,5 keer meer pensioen opgebouwd. Dat geeft hoop!’’ 

De pensioenkloof was tot een aantal jaar geleden een redelijk onderbelicht fenomeen, waarom is dat het geval denk je?

‘’De traditionele rolverdeling tussen mannen en vrouwen ligt nog niet ver achter ons. De wet handelingsonbekwaamheid, die bepaalde dat gehuwde vrouwen niet mochten werken of een bankrekening mochten openen, werd pas in 1956 afgeschaft. Sindsdien is er al veel veranderd voor de positie van vrouwen, maar er valt nog een hoop te verbeteren. De financiële onafhankelijkheid van vrouwen staat nu hoog op de maatschappelijke agenda. Dat vind ik een hele goede zaak.’’

Heb jij vanuit je pensioenervaring nog een laatste tip?

‘’Absoluut! Sommige pensioenregelingen bieden de mogelijkheid om extra pensioen in te leggen. Als je nog jong bent, kun je met een relatief lage inleg gedurende de jaren best veel extra pensioen opbouwen. Zelf doe ik dit ook regelmatig, bijvoorbeeld wanneer ik een loonsverhoging heb gekregen. Dat geld heb ik nog niet gekregen dus ‘mis’ ik het ook niet. Zeker een aanrader!’’

Wat betreft werkgevers en de overheid ligt bij hen naar mijn mening de verantwoordelijkheid voor het gelijktrekken van de salarissen van mannen en vrouwen