De eerste feministische golf vond plaats tussen ongeveer 1870 en 1920. Feministen streefden in deze periode naar gelijke rechten op gebied van (universitaire) scholing, betaalde arbeid en kiesrecht. De boegbeelden van deze golf waren Aletta Jacobs en Wilhelmina Drucker. De eerste feministische golf resulteerde in de invoering van het algemeen kiesrecht en het recht voor vrouwen om naar de universiteit te mogen.
Het is waarschijnlijk al een poosje geleden dat jij je laatste geschiedenisles gehad hebt. Dat neemt niet weg dat het nog steeds belangrijk is en we er iets van kunnen leren. Deze mini geschiedenisles is de aftrap van een nieuwe serie waarin Feminer de vier feministische golven onderzoekt en in kaart brengt wat er tijdens welke golf aan emancipatie op de werkvloer gebeurde. Tijd voor een opfrisbeurt over het begin van de feministische revolutie in Nederland.
Universitair onderwijs
Nadat de eerste universiteit in Nederland in 1575 werd opgericht door Willem van Oranje bleef het onderwijs lange tijd alleen toegankelijk voor mannen. De eerste vrouw die naar de universiteit mocht was Anne Maria van Schurman in 1636. Tijdens haar periode op de universiteit zat ze niet in het klaslokaal, maar achter een gordijn omdat ze anders voor te veel afleiding zorgde bij de jongens. Twee jaar later schreef zij een pleidooi voor vrouwen op de universiteit waarin ze de stelling ‘vrouwen die door vrije tijd en andere hulpmiddelen toegerust zijn om wetenschap te beoefenen’ verdedigde.
Pas in 1871 werd dit gerealiseerd door Aletta Jacobs, zij schreef een brief aan Thorbecke waarin zij hem verzocht om haar geneeskunde te laten studeren. Thorbecke reageerde met een brief aan haar vader, waarin hij toestemming gaf aan Jacobs. Dat vrouwen naar de universiteit mochten was een grote eerste stap in de richting van meer gendergelijkheid. Vrouwen konden nu hetzelfde universitair onderwijs genieten als mannen en daarmee kwamen ze een stapje dichterbij dezelfde baankansen. Waar Jacobs de eerste vrouwelijke geneeskunde student was, is nu 80% van de geneeskundestudenten vrouw.
(On)betaalde arbeid
Ten tijde van de eerste feministische golf waren vrouwen handelingsonbekwaam volgens de wet. Dat hield in dat vrouwen niet zelfstandig over het inkomen, bezittingen en opvoeding van de kinderen mochten beslissen. Voor vrouwen was het not done om financieel voor zichzelf te zorgen. Veel vrouwen deden wel liefdadigheidswerk, maar omdat ze hier geen loon voor ontvingen werd dit door de vingers gezien.
Door dit vrijwilligerswerk avant la lettre maakten zij niet alleen deel uit van de samenleving, maar werden vrouwen ook bewuster van sociale misstanden. Vrouwen begonnen zich af te vragen waarom zij geen kiesrecht hadden en betaald werk mochten doen. Om deze kwestie efficiënt aan te pakken was het essentieel dat zij invloed konden uitoefenen op de politiek. Daarvoor was op de eerste plaats stemrecht nodig. Zo ontstond de kiesrechtstrijd.
De eerste golf zorgde voor het algemeen kiesrecht en het recht voor vrouwen om te gaan studeren
Kiesrecht
In 1889 richtte Wilhelmina Drucker de Vrije Vrouwen Vereeniging (VVV) op. Deze belangenvereniging zette zich onder andere in voor het kiesrecht van vrouwen. Dertig jaar later werd het algemeen kiesrecht ingevoerd. Dat het kiesrecht voor vrouwen zo vlak na de eerste wereldoorlog werd ingevoerd was niet zonder reden; zo waren sommige organisaties van mening dat vrouwen een vredelievende invloed zouden uitoefenen in de politiek waardoor er in de de toekomst minder oorlogen zouden zijn.
In 1922 waren de eerste Tweede-Kamerverkiezingen waarbij vrouwen zelf konden stemmen. Er kwamen zeven vrouwen in de Kamer, maar een revolutionaire omwenteling bleef uit.
Wat kunnen we leren van onze voormoeders?
Nog steeds zijn vrouwen in de minderheid in de Tweede Kamer, en dat terwijl er meer vrouwen in Nederland leven dan mannen. De politiek is daarmee geen weerspiegeling van de maatschappij. Terwijl het juist belangrijk is dat er net zoveel mannen als vrouwen in dit orgaan zitten. ‘Stem Op Een Vrouw’ moedigt jou daarom aan om bij de volgende verkiezingen te stemmen op een vrouw die onderaan de kieslijst staan om de kans op meer vrouwen in de kamer te vergroten.
In de strijd waaraan Wilhelmina Drucker en Aletta Jacobs meer dan 100 jaar geleden begonnen is al veel bereikt, maar tot op de dag van vandaag is er nog geen absolute gendergelijkheid en wordt er nog steeds gestreden voor dit doel, ook door Feminer. Want, want wat er in je onderbroek zit hoeft je baankansen niet te bepalen!
